Praktijk voor Gestalttherapie en relatietherapie

Tag: relaties

Verschillen in de relatie overbruggen

‘Als partners zijn we twee verschillende mensen’

Omgaan met verschillen is een thema waar het in relatietherapie vaak over gaat. Nogal wat stellen die ik begeleid, lopen hier tegenaan. In het begin van je relatie ben je verliefd. Alles is fijn, leuk, nieuw en spannend. In de verliefdheidsfase komen jullie verschillen minder naar voren. Vanuit je verlangen naar het samenzijn wordt er soms ook minder aandacht aan besteed. Stellen hebben lang niet altijd een duidelijk beeld van wat hun relatie zou moeten zijn. Ze gaan automatisch uit van het romantisch ideaal waarbij je helemaal samen bent en er geen verschillen bestaan. Ofwel, het samenvloeiingsmodel.

Opeens zijn er de verschillen

Maar als je in de tweede fase van je relatie bent, komen er doorgaans meer verschillen naar boven. Dat kan best een verrassing zijn, want je hebt al die tijd gedacht dat jullie het vooral eens zijn. Als partners heb je eigenlijk het liefst dezelfde behoeften en verlangens op hetzelfde moment.

Maar elk mens is natuurlijk anders. Verstandelijk weten we ook dat niemand hetzelfde is. Dat is echter de ratio. Veel stellen vinden het best lastig om hun onderlinge verschillen te zien en ermee om te gaan. De nieuwsgierigheid die je in het begin voor elkaar had, waarbij je graag wilt weten wie de ander is, is weggeëbd. Daardoor is de kans dat je er in alle openheid naar vraagt, klein geworden. Jullie verbinding stokt. Als stellen geen zorg besteden aan wat er gebeurt, zal dat effect hebben op de relatie.

Aanpassen aan verschillen

Hoewel stellen natuurlijk allemaal anders reageren, zie ik als gestalttherapeut regelmatig dat partners met hun verschillen omgaan door zich aan te passen. Dit kan bij één of bij beide partners gebeuren, op uiteenlopende manieren. Misschien lijkt het aan de buitenkant alsof het prima met de relatie gaat, want jullie lijken helemaal op één lijn te zitten. Op zich is samenvloeien (confluentie) op momenten geen probleem. Het is juist een aspect van elke mooie relatie. Maar als er altijd een sterke samenvloeiing of aanpassing tussen partners is, is er een zwakke grens tussen ‘ik’ en ‘jij’. Partners durven zichzelf als persoon niet duidelijk te onderscheiden en kunnen moeilijk vanuit hun eigen ideeën, opvattingen of principes handelen. Denk maar aan de stellen die dezelfde jassen dragen en elkaar ‘paps’ en ‘mams’ noemen.

Referentiekader

Het is in een relatie essentieel dat je je als partners realiseert dat je twee verschillende mensen bent. Ieder mens heeft een eigen referentiekader. Dit persoonlijke uitgangspunt, dat je vanaf je vroegste jeugd hebt opgebouwd, bepaalt hoe je over dingen denkt, hoe je zaken ervaart en wat voor gevoelens dit bij je oproept. Je referentiekader, dat veel te maken heeft met je persoonlijke achtergrond, neem je mee in je relatie.

Wij en ik

Als kinderen bijvoorbeeld uit een familiecultuur komen waarbij ze hebben geleerd dat het individuele minder belangrijk is dan het gezin, zullen ze denken dat ze voor het ‘samen’ moeten gaan. Als er thuis weinig ruimte was voor het waarnemen en ontwikkelen van hun eigen behoeftes en verlangens, zijn ze zich als kind misschien erg gaan aanpassen en hebben ze minder bewustzijn ontwikkeld over wat ze zelf graag zouden willen.

Wat gebeurt er in een relatie als de andere partner bijvoorbeeld uit een gezin komt waar juist het individuele voorop stond? Stel dat deze persoon zich op die punten sterker heeft ontwikkeld, weet wat de eigen behoeftes en verlangens zijn en thuis wellicht strategieën heeft geleerd om deze wensen vorm te geven en daar ook echt voor te gaan staan.

De kans is groot dat deze persoon in de relatie vaker de ‘ik’-partner is die weet wat de eigen gevoelens en wensen zijn, van daaruit handelt, ook de woorden heeft om daar uiting aan te geven, en goed voor zichzelf kan zorgen. De ‘wij’-partner is degene die geleerd heeft minder stil te staan bij de eigen behoeftes en meer voor het geheel te zorgen. Als de ‘ik’-partner bijvoorbeeld koffie wil, regelt hij of zij dat voor zichzelf. De ‘wij’-partner zal eerder de ander vragen of deze ook koffie wil, zet zich in voor het geheel. De partners lijken echt samen. Maar de ‘wij’-partner komt zelf te kort.

Druk uitoefenen

Er zijn stellen waarbij een partner veel druk op de ander uitoefent om zich aan te passen en de ander daar ook aan tegemoetkomt. Hun verschillen lijken verdwenen. Er is geen minpool en geen pluspool meer. Het lukt partners niet goed om zich bewust te zijn van hun eigen emoties en die uit te drukken. Ze reageren vooral op elkaars gedrag en gevoelens. Ook onderzoeken ze niet meer waarom de één dit wil en de ander dat wil. Het is de vraag of verschillen eigenlijk nog wel mogen bestaan? Als er een taboe op ligt, kunnen meningsverschillen resulteren in plotselinge emotionele uitbarstingen.In relatietherapioe leer je omgaan met de verschillen en problemen binnen de relatie
Als een partner per se wil winnen, betekent dat samenwonen met een verliezer die gefrustreerd achterblijft. Deze conflicten kunnen leiden tot kwetsuren. Als deze niet worden verzorgd, kun je als partners afstand en verwijdering ervaren.

Relatietherapie

In relatietherapie onderzoeken we welke ideeën partners hebben over een relatie, en of ze goede voorbeelden kennen. Ook gaan we op zoek naar wie je bent. Centraal staat daarbij dat ieder mens uniek is en een eigen referentiekader heeft. We staan stil bij vragen als: heb je als kind geleerd om vorm te geven aan je verlangens, je behoeften en je ideeën? Ken je jezelf? Durf je jezelf te zijn? Wanneer je je eigen referentiekader beter kent, kun je er meer naar handelen en jezelf zijn. Dat helpt ook om de ander beter te begrijpen.

We staan stil bij omgaan met (menings-)verschillen. Wat heb je hierin geleerd? Hoe ga je als partners met elkaar om? Waar komen de patronen in de relatie vandaan?

Het gaat om het ontdekken van elkaars eigenheid. Je bent tenslotte op elkaar gevallen juist ook vanwege de verschillen. Deze verschillen zullen in jullie relatie blijven bestaan. De vraag is of je erkent dat je allebei anders bent, hoe je hiermee omgaat en dat vormgeeft. Ik noem dat differentiatie. Het betekent dat je leert om jouw waarheid in contact te brengen met de ander. Om op een rustige en onderzoekende manier met elkaar te praten over de verschillen, waarbij je elkaars waarheid erkent, er nieuwsgiering naar bent en samen te zoeken naar hoe je ermee om kunt gaan.

In zijn boek ‘Duurzame liefde’ (1996) schrijft Jürg Willi o.a. dat partners zich juist ontwikkelen door weerstand te ervaren bij de ander. Het accepteren en waarderen van verschillen, zorgt er voor dat je als persoon en partner kunt groeien. Als relatietherapeut help ik stellen om vaardigheden te ontwikkelen en samen dit proces te ervaren om daarmee de basis voor jullie relatie te versterken.

Praten over seks

Geregeld komen er stellen in mijn praktijk die geen tot weinig seks (meer) hebben. Praten over seks is voor hen beiden vaak een lastig punt. Sommige onderwerpen lenen zich nou eenmaal makkelijker tot een gesprek, zoals bijvoorbeeld het praten over anticonceptie. Maar praten over seksuele problemen of seksuele behoeften? Dat is een ander verhaal. Dan kan praten over seks ineens veel lastiger zijn.

Waarom praten over seks belangrijk is

Om tot een goede en voor beide partners passende vorm van seksualiteit te komen, is het praten over seks wel erg belangrijk. Wie de seksuele verlangens van zijn of haar partner kent, kan daar beter rekening mee houden. Het kennen van je eigen behoeften en verlangens op seksueel gebied ligt daaraan ten grondslag. Wat vind je prettig of onprettig? Wat zijn goede dagen en tijden om te vrijen? Kan je voelen wanneer je gespannen of ontspannen bent? Praten over seks is belangrijk om seksueel gezonde keuzes te kunnen maken.

Praten over seks in relatietherapie

Praten over seks met je partner bevordert openheid en wederzijds vertrouwen. Belangrijk is daarbij wel dat je respectvol bent en je kwetsbaar durft op te stellen. Wanneer het praten over seks met elkaar niet (genoeg) lukt, kan je overwegen naar een therapeut te gaan. Ik kom in mijn praktijk geregeld kwesties tegen waaraan het niet kunnen praten over seks en elkaars behoeften/moeilijkheden ten grondslag ligt. Kijk voor meer informatie op website bij relatietherapie.

Lezen over seks als aanzet om te praten over seks

De Rutgerstichting heeft in samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen een prachtige site ontwikkeld over seksualiteit en relaties, over de leuke en minder leuke kanten. Wellicht zorgt het lezen van de artikelen op deze site tot de aanleiding voor een goed gesprek over seks met je partner. Kijk daarvoor op www.seksualiteit.nl.

Mannen in relaties

Mannen in relaties is een boeiend onderwerp. Hoe kijken mannen aan tegen relaties? Hoe stellen mannen in relaties zich op, hoe leveren zij hun aandeel? welke oplossingen vinden zij om vorm te geven aan hun relatie?

Van oudsher wordt de taak om zorg te besteden aan het gezin en daarbij ook aan de relatie het meest opgepakt door de vrouw. Zij bewaakt of het goed gaat en fungeert daarin vaak als barometer. In relatietherapie zien we dan ook meestal dat vrouwen het initiatief nemen om de stap te zetten naar therapie, wanneer de relatie vastloopt.

Voor veel mannen blijkt die stap veel minder vaak een logische. Pas wanneer

  • ze zijn vreemdgegaan, en ze zich daarover schuldig voelen en de relatie willen voorzetten/redden, of
  • de vrouw de relatie niet verder wil voortzetten en hem duidelijk maakt echt te willen te vertrekken, of
  • ze voor zichzelf de balans hebben opgemaakt, en de relatie op een nette manier willen afronden,

pas dán is relatietherapie voor mannen een logische stap.

Wat mij bezig houd, is het gegeven dat veel mannen na de verliefdheidfase en het settelen geen actieve rol meer spelen in de verdere vormgeving van de relatie. Mannen staan in mijn ervaring veel minder stil bij hoe ze hun relatie willen. Als de relatie gestart is, laten ze zien dat deze belangrijk voor hen is door voornamelijk dingen te doén, zoals o.a. zorgdragen voor het onderhoud van het huis en inkomen. Ook seksualiteit en fysieke  intimiteit zijn voor hen essentieel. Wanneer deze zaken in hun beleving goed verlopen, zijn ze tevreden en beoordelen ze de relatie als positief. (Veel mannen zouden ook niet weten wat ze nog meer zouden moeten of kunnen doen.)

Hanteren van problemen

Weinig mannen in relaties plegen zelfonderzoek naar de redenen waardoor de positieve dynamiek opdroogt. Omdat mannen oplossingsgericht zijn ingesteld, is de eerste strategie vaak dat gesignaleerde problemen voortvarend ter hand worden genomen. Het moet aangepakt en opgelost worden.

Praten over gevoel en emoties is daar maar zelden onderdeel van. Kwetsbaarheid tonen (aan hun partner) maakt veel mannen onzeker en soms zelfs angstig. Mannen zijn niet zo gemaakt. Ze moeten het gezin beschermen en dus sterk zijn.

Eveneens is een strategie denkbaar, waarbij een man wel op onderzoek uit gaat in zichzelf, maar hiervan niets deelt met hun partner. Ze broeden als het ware op een ei, en laten dat ei pas zien als het daar klaar voor is.

Als de vrouw niet meteen tevreden is met dat ei,  roept dat bij mannen vaak onmacht op. Ze zijn er vaak al lang mee bezig geweest en denken dat ze alles al bedacht hebben. Ze zitten vast aan hun eigen oplossing. Ze zijn in hun persoonlijke leven niet gewend om problemen met iemand anders nog eens van andere kanten te bekijken. (Vreemd genoeg kunnen de meeste mannen dat in hun werk juist heel goed). Ze voelen zich falen als hun oplossing niet erkend wordt.

En omdat ze falen en onmacht liever uit de weg gaan, vertaalt die onmacht zich in boosheid en zich terugtrekken. John Gottman ( Amerikaanse psychotherapeut die veel onderzoek heeft gedaan op het gebied van relaties)  noemt dit “stonewalling”.

Terugtrekking uit de relatie wordt zo een manier om conflicten en gevoelens van onmacht te vermijden. Kenmerken hiervan zijn:

  • ijzige stilte
  • in zichzelf  mompelen
  • bepaalde gespreksonderwerpen vermijden en geforceerd wijzigen
  • fysieke terugtrekking door het gezelschap van partner te mijden
  • stilte behandeling

Precies dat terugtrekken en de deur dichtgooien werkt averechts. De meeste partners reageren daar aanvankelijk op door hard op die deur te gaan bonken of proberen door die muur heen te komen. En of dat nu eindeloze ruzies of stille oorlog oplevert, het uiteindelijke resultaat is hetzelfde: de relatie verslechtert en wordt tenslotte verbroken.

Aan de slag

Het is daarom m.i. belangrijk dat mannen een meer pro-actieve houding in leren nemen. Dat ze meer zicht krijgen op hun gedrag in relaties en hun eigen aandeel in de ontwikkeling van hun relatie. Dat ze leren beseffen hoe belangrijk dit is. Zodat ze meer kunnen experimenteren met ander gedrag, en ermee vertrouwd raken. Niet door erover over te denken, maar door het daadwerkelijk te doen. Voetballen leer je ook niet door er naar te kijken.

Als therapeut wil ik mannen graag stimuleren om pro-actief aan de slag te gaan met hun relatie en zichzelf de volgende vragen te stellen:

  • Hoe wil ik mijn relatie vormgeven?
  • Wat maakt de relatie voor mij goed? Welke behoeften moeten zijn vervuld?
  • Op welke manier wil ik aandacht hebben voor mijn relatie?
  • Hoe kan ik opener zijn, zodat ik laat zien wat omgaat in mijzelf ipv me terug te trekken en hoe maak ik dat onderdeel van mijn relatie?

Meer weten?

Benieuwd naar de werkwijze van relatietherapie? Lees dan verder op deze pagina. Op de pagina visie op relaties vertel ik meer over veel voorkomende problemen binnen relaties en hoe ik daar als therapeut mee om ga.

 

© 2022 Wilfried Sluys Gestalttherapie