Betekent vreemdgaan voor jou het eind van de relatie? Of wil je elkaar eigenlijk niet kwijt? En ben je dan in staat je partner te vergeven? Kan jij jezelf vergeven, als je ontrouw bent geweest? En hoe zit het dan met vertrouwen? Kan ik mijn partner nog wel vertrouwen nu ik me zo verraden voel? Geregeld zie ik stellen in relatietherapie die hierop een antwoord zoeken. Een proces van verwerken en onderzoeken staat hen dan te wachten. Relatietherapie kan daarbij helpen. Vreemdgaan hoeft namelijk niet het einde van een relatie te betekenen.
Ontrouw doet een relatie, lang of kort, trillen op zijn grondvesten. Voor de bedrogen partner voelt het vreemdgaan als een enorme afwijzing. Maar ook de partner die ontrouw is geweest worstelt met zijn of haar gevoelens. Gevoelens als schuld, schaamte en vaak nog een verlangen naar de ander. Als er bij het vreemdgaan verliefdheid in het spel was, raak je dat gevoel niet zomaar kwijt. Na vreemdgaan, wordt de relatie niet meer zoals die was. Het eerst zo vanzelfsprekende vertrouwen heeft een knauw gekregen.
Niet op zoek naar een betere partner
Toch hoeft het ook niet meteen het einde van de relatie te zijn. Zoals Annet Heffels in haar boek ‘Hou je nog wel van me?’ zo treffend beschrijft, wordt voor vreemdgaan vaak een al te simplistische verklaring gezocht: “Er zal dan wel iets mis zijn geweest in de relatie, anders was het niet gebeurd.” De oorzaak is echter vaak gecompliceerder dan dat. Meerdere factoren spelen mogelijk een rol spelen. Verliefd worden op een ander kan je bovendien ook overkomen als je eigen relatie “gewoon goed” is, maar waarbij de heftigheid van de verliefdheid inmiddels wat is weggezakt. Bovendien, zo stelt Heffels, staat het vreemdgaan meestal ook helemaal niet voor het wegwillen bij hun eigenlijke partner. De ontrouwe partner ervaart het meer als twee verschillende relaties, met twee verschillende mensen waarvoor ze verschillende gevoelens hebben.
Ook de Belgisch-Amerikaanse therapeute Esther Perel stelt dat vreemdgaan niet perse iets is voor koppels die ongelukkig zijn. Geluk voorkomt namelijk geen affaires. In onze huidige cultuur worden relaties als goed beschouwd, wanneer deze volledig transparant zijn: totale eerlijkheid en openheid vormen de pijlers van de huidige relatie. Bovendien moeten deze transparante relaties aan al onze behoeften en wensen voldoen. Vreemdgaan wordt dan ook gezien als een teken dat er iets flink mis is in de huidige relatie. Want als men thuis gelukkig is, hoeft men niet vreemd te gaan, denken we. Zoals ook Heffels, is Perel het hier niet mee eens. In praktijk is het anders.
Dat doet de vraag reizen wat dan de oorzaak vormt van het vreemdgaan? Perel zegt hierover dat vreemdgaan niet gebeurt in de hoop een nieuwe partner te vinden, maar omdat we op zoek zijn naar iets in onszelf. Een stukje van onszelf dat we in onze huidige relatie zijn verloren. Zij legt hier meer over uit in haar TED talk, ….
Vreemdgegaan… en dan?
Ieder stel vindt zijn eigen weg na het vreemdgaan van zijn of haar partner. Dit hangt af van de draagkracht in de relatie. Belangrijk is dat stellen dit proces met elkaar aangaan. En niet uit impulsiviteit de keuze maken de relatie te verbreken. Tijdens relatietherapie ondersteun ik stellen in dat proces. Hen laten inzien wat ze met elkaar gemeenschappelijk hebben. Wanneer stellen er dan voor kiezen samen verder te werken aan hun relatie, maak ik geregeld mee dat de relatie opnieuw opbloeit. Ze praten meer en langer met elkaar dan voorheen. En ook het intiem fysieke contact krijgt een impuls. Het feit dat ze elkaar terugveroveren speelt daarin een zekere rol.
Een van de belangrijkste onderdelen van het verwerken van ontrouw is het uiten van gevoelens. Beide partners moeten daarbij leren elkaars gevoelens te verdragen. Dat betekent vaak meer luisteren en proberen in te leven, zonder je meteen te verdedigen of te gaan troosten. Openheid kan daarbij erg pijnlijk zijn, maar het levert ook een nabijheid op die je als stel wellicht allang kwijt was. De relatie zal niet meer hetzelfde zijn. De ontrouw laat een litteken achter, en dat schrijnt soms. Toch zijn er ook stellen die aangeven dat hun relatie na het vreemdgaan en de relatietherapie in een aantal opzichten beter is, dan hij ooit geweest is.